Er zijn mensen die zich voortdurend op de borst kloppen met wat ze hebben bereikt. Ze hebben de kansen die zich voor deden met beide handen aangegrepen, hebben hard gewerkt en plukken daar de vruchten van. Iedereen kan het: hard werken en je wordt beloond. Succes is een keuze.
Goed man. Echt, knap hoor. En nonsens, dat ook. Complete nonsens.
Niet dat er geen mensen zijn die hard werken en daarmee veel verdienen, natuurlijk zijn die er. Maar gelijke kansen? Alles zelf gedaan? Dat geloof je toch zeker zelf niet?
Kruiwagen
Er zijn voorbeelden te over: wie heeft er geen gebruik gemaakt van een kruiwagentje? Wat makkelijker binnenkomen in het bedrijf waar je ouders werken? Of op een gesprek mogen komen omdat ze je ouders kennen? Ouders, vrienden, kennissen, het is allemaal onderdeel van je netwerk dat je kan en ook zeker moet gebruiken. Maar vergeet niet dat een deel van dat netwerk je in de schoot geworpen wordt door waar je wieg staat: ons-kent-ons.
Discriminatie?
En als je wieg een vreemde achternaam draagt, is het al helemaal anders. Dan kun je wel zeggen dat je je moet “invechten”, niet op moet geven als je vanwege die achternaam voor de zoveelste keer wordt afgewezen bij een sollicitatie, maar wie durft dan nog te beweren dat er een gelijk speelveld is, dat de één niet heel andere kansen krijgt dan de ander?
Schulden
Je kan wel een goed stel hersens hebben, maar de omstandigheden tijdens je jonge jaren zijn van grote invloed op het wel of niet volgen van een studie, als je al kan ontsnappen aan drugs, mishandeling en de ellende thuis. Bij wie het gezin in armoede leeft, en dan ook nog eens te maken krijgt met een overheid die mensen liever arm dan rijk lijkt te zien, is de verleiding om te gaan werken ipv te studeren natuurlijk groot. Nu cash geld binnenhalen, of blijven aanmodderen? Nu geld verdienen en je familie helpen, of je verder in de schulden moeten steken voor een studie? Dan is het toch een stuk makkelijker als je ouders bij kunnen springen, als ze wel in staat zijn je te helpen bij je school werk, als ze inzien dat dat belangrijk is, als je de rust krijgt om je huiswerk te maken. Wie in armoede opgroeit, wordt maar al te vaak arm oud: armoede is “erfelijk”.
Wie z’n probleem is dat?
Het lijkt zo makkelijk om naar je eigen ik te blijven kijken, hoe goed je het wel niet hebt en wat je daar zelf allemaal voor doet. In de praktijk blijkt eens te meer, dat succes een kwestie is van veel geluk, een kwestie van in een “goede familie” terecht te komen. En hard werken kan zeker helpen.
Maar doe dan niet alsof dat zomaar voor iedereen is weggelegd: niemand heeft dezelfde kansen, hoe graag we dat ook zouden willen.
Armoede, ongeluk, ziekte en ongelijkheid negeren we helaas maar al te vaak, het doet afbraak aan ons eigen geluk. En wat is er dan makkelijker dan de schuld van die problemen bij de slachtoffers neer te leggen? Het is hun probleem, eigen schuld, dikke bult.
Fout: het is ons probleem, een gezamelijk, maatschappelijk probleem, de verantwoordelijkheid en schuld van ons allemaal. Ongelijkheid levert een enorme variatie aan problemen op, zoals dit stuk “99 problemen, 1 oorzaak” ook laat zien. Als je dus werkelijk meent dat je geen ongelijke maatschappij wilt zoals in de Verenigde Staten, zorg er dan ook voor dat het overheidsbeleid niet die kant op gaat.
Dit stuk is tevens gepubliceerd op www.jouwrechtvanspreken.nl
