Sinds een jaar of 30 ben ik actief aanwezig bij de jaarlijkse 4 mei Dodenherdenking in Oss. Naarmate ik wat ouder wordt en de politiek verandert, maak ik de herdenking bewuster mee. Er is in onze gemeente ruimte voor verhalen die aanzetten tot nadenken, tot reflectie. Tenslotte is “dit nooit meer” de kern van het herdenken en de basis om vrijheid door te geven. Lessen trekken uit de geschiedenis, het heden koppelen aan het verleden. Het schoot me laatst te binnen vanwege een bericht op social media over de verwoesting van het Institut für Sexualwissenschaft.
Lees verderTagarchief: dodenherdenking
Ik herdenk Niemöller
Vandaag herdenk ik speciaal Martin Niemöller, theoloog en luteraans pastoor. Jullie kennen de man wel van zijn gedichten, het is in meerdere varianten bekend.
Niemöller had in het begin niet zoveel tegen Hitler, hij zag hem als bondgenoot in de strijd tegen de ongelovige sociaal-democraten en communisten en de manier om ‘Duitsland weer groot en machtig te maken’. Hitler had hem beloofd de Kerk met rust te laten en geen getto’s voor Joden te maken of geweld tegen hen te gebruiken.
In 1936 keerde hij zich tegen het ‘arisch ras’-denken van de nazi’s. Kort daarna werd hij gezien als staatsvijand en arrestatie volgde. Hij bracht 7 jaar door in de concentratiekampen van Sachsenhausen en Dachau.
Niemöller veranderde van mening: hij zag dat Hitler zich niet aan zijn afspraken hield en zag in dat het een grote vergissing was hem te vertrouwen: wat op het eerste gezicht een beweging was om een volk trots te maken, bleek in werkelijkheid een doods-cultus die klein begon en uitgroeide tot een machtig vernietigingsapparaat.
Martin Niemöller realiseerde zich dat verzet tegen aanvallen vanaf het begin af aan gevoerd moet worden.
First they came for the Communists
— Martin Niemöller
And I did not speak out
Because I was not a Communist
Then they came for the Socialists
And I did not speak out
Because I was not a Socialist
Then they came for the trade unionists
And I did not speak out
Because I was not a trade unionist
Then they came for the Jews
And I did not speak out
Because I was not a Jew
Then they came for me
And there was no one left
To speak out for me
Ik herdenk speciaal Martin Niemöller, omdat ik de dodenherdenking van 4 mei altijd koppel aan de opdracht die we elkaar meegeven: dit nooit weer.
Heden ten dage zien we politieke krachten die de instituten van onze democratie voortdurend aanvallen.
De onafhankelijke pers moet er aan geloven. De rechterlijke macht. Andere politieke partijen worden afgeschilderd als existentiële bedreiging voor ons bestaan. Er is een kliklijn waar je docenten kan aangeven. Vakbonden en ‘linksen’ zijn de schuld van alles. Moslims en andere minderheden zijn gevaarlijk en horen hier niet thuis. Wetenschappers, feministen, architecten, artiesten en zelfs de Postcodeloterij met haar steun voor goede doelen, zoals Amnesty en haar gevecht voor homo-emancipatie, krijgen er van langs.
“Forum voor Democratie” doet alsof ze onze trots terug wil geven en breekt ondertussen de fundamenten van onze vrije maatschappij af.
Neem tijd voor Martin Niemöller en trek lessen uit zijn ervaringen. Houd ‘dit nooit weer’ in gedachten en verdien vanavond de vrijheid van morgen. Laten we herdenken.
Hedendaags herdenken
Op de één of andere manier is er de laatste jaren wat aan de hand met de Dodenherdenking op 4 mei. De gebeurtenis lijkt gekaapt door uitingen met een nationalistische ondertoon. Er is ophef over gestorven Marokkaanse soldaten, over Syrische vluchtelingen, over welke militairen je wel of niet mag herdenken en over of antisemitisme erger is als het van persoon X in plaats van persoon Y afkomstig is.
Op een dag dat we massaal ‘dit nooit meer’ mompelen is zoiets ronduit bizar.