Ebru Umar is een Nederlandse columniste die in Turkije gearresteerd werd omdat ze een (dubieuze) wet overtrad. Eerder beweerde ze nog dat een journalist het over zich af roept gearresteerd te worden bij werk in Turkije. En ook in Nederland roept men om de haverklap dat toeristen en andere buitenlanders zich aan onze wetten moeten houden. Maar vooral dat ze zich moeten aanpassen aan “onze normen en waarden”.
Dat van die wetten is logisch. Maar wat zijn “onze normen en waarden”? Vraag het iemand en je krijgt wat terug in de trant van “vrijheid van meningsuiting”, “handen geven” en “gelijke rechten voor vrouwen, mannen of homo’s”.
Simplistisch wensdenken
Ik vind het simplistisch wensdenken: “onze” normen en waarden verschillen van plek tot plek, van persoon tot persoon, van situatie tot situatie. Soms geef je 3 zoenen aan vrouwen of mannen als je elkaar ontmoet, meestal niet aan willekeurige vreemden. Anderen doen het altijd en als ik daar dan “slachtoffer” van word, stoor ik me er aan. De één feliciteert iedereen in de kamer met een handje, de ander enkel degene die daadwerkelijk jarig is.
De door ons vaak geclaimde homo-acceptatie blijkt in de praktijk weerbarstiger. Er zijn mensen die je een stageplaats weigeren, anti-homo-geweld komt vooral uit de hoek van de blanke jongeman, en tal van Nederlanders vinden de gay-pride optocht in Amsterdam een verschrikkelijk evenement.
Je kan hardop zeggen dat je alles over iedereen z’n moeder mag roepen, maar dan garandeer ik je dat je even later met een bloedneus de vrijheid van meningsuiting staat te claimen.
Demonstreren met een Molukse vlag? Of een protest tegen koningsdag? Commentaar op een politieke partij? Dan blijken “onze normen en waarden” erg vloeibaar.
Die meningsuiting hè…
De vrijheid van meningsuiting blijft ons bezighouden. Wie zegt dat je “niet mag provoceren” komt van een koude kermis thuis: dat is schier onmogelijk. Voor sommigen is alles een provocatie. Maar mag je staatshoofden of de staat de maat nemen? Een sterk stukje satire neerzetten? Mag je lasterende beschuldigingen uiten? Of schelden en beledigen?
Het is opvallend dat die vrijheid van meningsuiting geclaimd wordt als onderdeel van “onze normen en waarden”. We gebruiken deze vrijheid blijkbaar om te juichen om dode asielzoekers, om lasterende berichten te verspreiden over moslims en vluchtelingen en zelfs om doodsbedreigingen te doen. Wat zijn dat voor normen? In ieder geval niet de mijne.
Malik Azmani van de VVD zegt er over: “meningen bestrijdt je met meningen”.
@Jandevries2005 @LodewijkA @NOS meningen bestrijdt je met meningen, dat heet in NL debat. Niet een arrestatie om mening in de kiem te smoren
— Malik Azmani (@MalikAzmani) April 24, 2016
Maar diezelfde VVD wil een zwarte lijst, om een visum te kunnen weigeren, zodra het over buitenlandse imams gaat. Waar blijft het debat nu dan, Azmani?
En als er Turkse Nederlanders gebruik maken van hun vrijheid van meningsuiting om te zeggen dat een columniste over de schreef gaat, is Nederland te klein. Die krijgen vervolgens te horen dat de “integratie is mislukt” en ze “nageboortes van een mislukte gastarbeidersgeneratie” zijn. Dat mag je blijkbaar wel gewoon zeggen.
Deze dubbele standaard valt op. Hoe kun je dan nog zeggen dat het over onze normen en waarden gaat?
Buitensluiten?
Wil je meningen? Wil je een debat? Dan is het heel eenvoudig: wie rechten voor zichzelf claimt, moet consequent zijn en deze ook voor anderen verdedigen. Zo niet, dan claim je een privilege.
En een privilege claimen, een beroep doen op “onze normen en waarden” enkel en alleen als het je uitkomt, is een manier om anderen buiten te sluiten in plaats van een dialoog te voeren ter verbetering van ons allen. En dat is niet mijn norm.
Oh, en wat wel en niet mag en waarom? Ook in Nederland zijn daar regels voor, Chris Klomp legt het nog even uit (en hier in een langer stuk op Blendle (€)).
Dit stuk is ook te lezen op weblog Sargasso.nl
Waarden en normen: respect, vriendelijkheid en beleefdheid